نخبگان کارآفرین
نخبگان کارآفرین

نفقه چیست

تاریخ انتشار: ۱۳۹۷/۵/۱۰

نَفَقه یعنی انفاق و کمک کردن از باب نیکوکاری است البته این نفقه بعضاً الزام‌آور می‌شود مانند نفقه زوجه و نفقه اقارب وخویشاوندان

نَفَقه در لغت به معنی : هزینه ، خرج ، اخراجات ، خرج هر روزه  ، خرجی

نَفَقه یعنی انفاق و کمک کردن از باب نیکوکاری است البته این نفقه بعضاً الزام‌آور می‌شود مانند نفقه زوجه و نفقه اقارب وخویشاوندان.

تعریف نفقه بر اساس مقررات قانونی

ماده 1107 قانون مدنی در خصوص نفقه می‌گوید: 'نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن با از قبیل مسکن، البسه و غذا و اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. وشوهر مكلف است همه آن ها را متناسب با وضعیت خانوادگی و اجتماعی زن فراهم نموده و در اختیار او قرار دهد.

مواردی كه به زوجه نفقه تعلق می‌گیرد 

ماده 1102 ق.م بیان می دارد همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود دو شرط زیر برای وجوب نفقه ضروری است:

  1. دایمی بودن عقد که قانون مدنی در ماده 1106 تصریح دارد : در عقد دایم نفقه زوجه به عهده شوهر است.

  2. تمکین کامل زوجه:
    در اصطلاح حقوقی، تمكین عبارت است از برآوردن نیازهای شوهر و اجابت كردن خواسته های مشروع او.یكی از موارد داشتن رابطه جنسی است. زن مكلف است نیازهای جسمی و مشروع شوهر خود را بر آورده كند، مگر در دوران عادت ماهیانه یا بیماری كه او را از انجام این وظیفه باز می دارد. زن ملزم به تامین خواست های خلاف شئون اخلاقی یا مغایر باسلامت جسم و روح و یا روش های انحرافی نیست ولی جز در مواردی كه گفته شد اگر از شوهر خود تمكین نكند، شوهر میتواند از پرداخت نفقه خودداری ورزد.یكی دیگر از موارد تمكین اقامت در اقامتگاه دایمی شوهر است، یعنی زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی كندمگر آن كه حین وقوع عقد شرطی جز این شده باشد.
  3. الزام زن به حسن معاشرت با شوهر خویش است.  

بخوانید :ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر

 

زوجه از چه زمانی مستحق دریافت نفقه است؟

 

زوجه از زمان وقوع عقد ازدواج با توجه به مواد 1102-1106-1107 قانون مدنی مستحق دریافت نفقه است، مگر آن که درطول این مدت بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کرده باشد که در این صورت مطابق ماده 1108 قانون مذکورمستحق نفقه نخواهد بود و به طور کلی نفقه در مقابل تمکین است و هر زمان زوجه حاضر به تمکین گردد از همان زمان مستحق دریافت نفقه خواهد بود.

البته مطابق ماده 1085 قانون مدني مادام كه مهريه زوجه تسليم نشده در صورت حال بودن مهر، زن مي تواند از ايفاء وظائفي كه در مقابل شوهر دارد امتناع كند واين امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.

در عقد منقطع (صیغه یا متعه) نفقه به زن تعلق می گیرد

بدیهی است که در نکاح منقطع شوهر ملزم به انفاق نیست مگر اینکه به وجه ملزمی از طرف زوج تعهد به انفاق شده باشد.

اگر زن خود درآمد مستقلی داشته باشد، بازهم مستحق نفقه است

نكته مهم در مورد نفقه این است كه حتی در صورتی كه زن شخصاً درآمد مستقلی داشته باشد مرد را از پرداخت نفقه معاف نمی كند.

 زن پس از فوت شوهر خود نیز حق دارد نفقه مطالبه كند

تا سال 1381 هرگاه عقد ازدواج به دلیل فوت شوهر منحل می شد، در عین حال كه زن مكلف بود عده (4 ماه و 10 روز) نگاه دارد نمی توانست نفقه مطالبه كند ولی با اصلاح ماده 1110 ق- م در سال 1381 زن می تواند در ایام عده، نفقه مطالبه كند.